Βυσσινόκηποι, μεσαιωνική ρωσική αρχιτεκτονική, σκήτες των Παλαιών Πιστών και οι εγκαταστάσεις, στις οποίες δημιουργήθηκε η ατομική βόμβα, είναι ορισμένα από τα μέρη που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε στην πόλη.
Η περιοχή του Νίζνι Νόβγκοροντ ήταν για μεγάλο διάστημα απαγορευμένη για τους τουρίστες, επειδή εκεί βρισκόταν το πρώτο κέντρο πυρηνικών ερευνών στη Ρωσία, Αρζαμάς-16, το οποίο σήμερα ονομάζεται Σάροφ. Ομως, οι εποχές που η πόλη ήταν κλειστή, αποτελούν παρελθόν. Σήμερα τα μέρη αυτά προσφέρουν τη δυνατότητα για εκδρομές που ταιριάζουν σε κάθε γούστο. Τι είναι αυτό που έχει κάνει γνωστή την περιοχή του Νίζνι Νόβγκοροντ; Εδώ υπάρχουν κάποια μέρη «προσκυνήματος» για τους τουρίστες, τα οποία πρέπει να επισκεφθεί κανείς οπωσδήποτε.
Λεπτομερείς πληροφορίες για εκδρομές και παραγγελίες ιδιωτικών ξεναγών μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του επίσημου τουριστικού πόρταλ της περιφέρειας Νίζνι Νόβγκοροντ,en.tourismnn.ru
Στο Σάροφ το 1946 αποφασίστηκε να συσταθεί το πρώτο στη χώρα κέντρο πυρηνικών επιστημών και παραγωγής. Για πολλά χρόνια αυτή η σελίδα της σοβιετικής ιστορίας παρέμενε επτασφράγιστο μυστικό. Σήμερα δε, οποιοσδήποτε το θελήσει, μπορεί να πληροφορηθεί τα βασικά στάδια της δημιουργίας της σύγχρονης πυρηνικής ασπίδας της Ρωσίας, να ακουμπήσει με τα χέρια του τη σοβιετική υπερ-βόμβα και να μάθει ποια ήταν η μοίρα των ανθρώπων που πρώτοι φρόντισαν για την ανάπτυξη της πυρηνικής ισχύος της χώρας. Αρκεί να επισκεφθεί το ιστορικό μουσείο πυρηνικών όπλων που άνοιξε στο Σάροφ στις 13 Νοεμβρίου 1992.
Ανάμεσα στα εκθέματά του είναι η πρώτη σοβιετική ατομική βόμβα RDS-1 που έγινε διάσημη με το όνομα «Τατιάνα», η RDS-4 η οποία ήταν η πρώτη ατομική βόμβα σειριακής παραγωγής, το πρώτο βλήμα πυροβολικού με πυρηνική γόμωση, καθώς και κεφαλές των πρώτων στρατηγικών πυραύλων της ΕΣΣΔ. Στην αίθουσα του μουσείου με τη βόμβα RDS-1 (η οποία κατασκευάστηκε σε ελάχιστα κομμάτια), βρίσκεται το τηλεχειριστήριο που έστειλε το σήμα για την έκρηξη της πρώτης βόμβας, καθώς και το ειδικά κατασκευασμένο πλαίσιο για την αεροπορική ρίψη της.
Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των επισκεπτών προσελκύει πάντα η περίφημη «σλόικα» (πίτα, τυρόπιτα) RDS6c, η πρώτη στον κόσμο βόμβα υδρογόνου (θερμοπυρηνική). Στη δημιουργία της συμμετείχε ενεργά ο νεαρός τότε υπάλληλος της θεωρητικής ομάδας και αργότερα γνωστότατος σοβιετικός φυσικός, ακαδημαϊκός Αντρέι Σάχαροφ.
Το πιο ενδιαφέρον μάλλον έκθεμα του μουσείου στο Σάροφ είναι η βόμβα που μπήκε στην ιστορία με το παράξενο όνομα «Kúzkina mat» (μητέρα του Κοσμά). Εκείνη, την οποία, κοπανώντας με δύναμη στο έδρανο των Ηνωμένων Εθνών το παπούτσι του, υποσχόταν να δείξει στους Αμερικανούς ο Νικίτα Χρουστσόφ. Τα χαρακτηριστικά εκείνης της ισχυρότερης στον κόσμο πειραματικής θερμοπυρηνικής βόμβας καταπλήσσουν. Η ισχύς του καταστροφικού φορτίου μέσα στο κέλυφός της ήταν ίση με 100 μεγατόνους εκρηκτικής ύλης ΤΝΤ. Για να γίνει πιο κατανοητή η καταστροφική ισχύς για την οποία μιλάμε, φανταστείτε όλες τις βόμβες του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου μαζεμένες σε ένα σωρό. Αυξήστε τις κατά 20 φορές και τότε θα έχετε το μέγεθος της ισχύος της βόμβας που ετοιμαζόταν για δοκιμή. Ύστερα όμως από παρέμβαση του Αντρέι Σάχαροφ, καθώς και λόγω του ότι η βόμβα δεν χώραγε στο ειδικά προσαρμοσμένο βομβαρδιστικό Tu-95, μείωσαν την ισχύ της ακριβώς στο ήμισυ. Στις 30 Οκτωβρίου 1961 η «βόμβα-τσάρος» εξερράγη σε υψόμετρο 4,5 χλμ. πάνω από τη Νέα Γη.
Η είσοδος στο Σάροφ πραγματοποιείται μόνο με ειδικές άδειες οι οποίες εκδίδονται κατά την παραγγελία της ξενάγησης στην πυρηνική πόλη.
Το πρώτο μέρος που αξίζει να αναφερθεί είναι το Ντιβέγεβο. Την καρδιά αυτής της κωμόπολης στα νότια της περιφέρειας Νόβγκοροντ αποτελεί το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας και του Σεραφείμ του Ντιβέγεβο, το τέταρτο και τελευταίο κομμάτι γης που έθεσε υπό την ιδιαίτερη προστασία της η Υπεραγία Θεοτόκος (μετά την Ιβέρια στη σημερινή Γεωργία, το Άγιο Όρος και το Κίεβο).
Το μοναστήρι είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον Άγιο Σεραφείμ του Σάροφ και εκεί βρίσκονται τα λείψανά του. Οι εορτασμοί του Αγίου Σεραφείμ γίνονται εδώ τον Αύγουστο, αλλά αν δεν σας αρέσουν οι μεγάλες συγκεντρώσεις κόσμου επιλέξτε για την επίσκεψη οποιονδήποτε θερμό μήνα.
Εκείνοι που προτιμούν τη μεσαιωνική ρωσική αρχιτεκτονική αντί τους πυρηνικούς αντιδραστήρες, αξίζει να επισκεφθούν το μοναστήρι του Άγιου Μακάριου στην περιοχή Λίσκοβο, το οποίο ίδρυσε το 1453 ο Μακάριος Ζελτοβόντσκι (πήρε το όνομά του από την εξαφανισμένη πλέον λίμνη Ζιόλτομα, στην αριστερή ακτή του Βόλγα, όπου ο Αγ. Μακάριος ανέγειρε τη μονή). Ωστόσο, μετά την εμφάνισή του το μοναστήρι καταστράφηκε από τους Τατάρους και γι’ αυτό τα αρχιτεκτονικά κτίσματα που διασώθηκαν είναι της εποχής του 17ου αιώνα. Το εξαιρετικό αρχιτεκτονικό σύνολο του μοναστηριού που λειτουργεί μέχρι σήμερα, δεν προσελκύει μόνο προσκυνητές, αλλά και τουρίστες, οι οποίοι θέλουν να θαυμάσουν τα υπέροχα δείγματα της μεσαιωνικής ρωσικής αρχιτεκτονικής.
Πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε την πόλη Γκοροντέτς, συνομήλικη της Μόσχας, μια από τις παλαιότερες ρωσικές πόλεις την οποία ίδρυσε και αυτή ο Γιούρι Ντολγκορούκι. Είναι φημισμένη ως «πόλη-υπαίθριο μουσείο». Στο κέντρο του Γκοροντέτς το κάθε σπίτι αποτελεί μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς. Εξίσου απαραίτητο είναι να επισκεφθείτε την τοπική «πόλη με τους τεχνίτες», όπου είναι συγκεντρωμένες εκθέσεις και εργαστήρια παραδοσιακών τεχνών, όπως τα χρυσοκέντητα, ζωγραφική, αγγειοπλαστική, ξυλογλυπτική, αλλά και η παρασκευή μελόψωμου.
Ωστόσο, όπως συχνά συμβαίνει, τα πιο ενδιαφέροντα βρίσκονται πέρα από τους παραδοσιακούς τουριστικούς προορισμούς.
Στο χωριό Μπολσίε Μπακάλντι βρίσκεται το μοναδικό στον κόσμο μουσείο βύσσινου. Η κατάλληλη εποχή γι’ αυτό το ταξίδι είναι ο Μάιος, καθώς η ομορφιά των βυσσινόκηπων που ανθίζουν είναι απερίγραπτη. Η ιστορία του μέρους αυτού ξεκινά τον 17ο αιώνα, όταν την εποχή του κτηματία ευγενή Μπορίς Μορόζοφ δημιουργήθηκε το πρώτο ποτοποιείο, το οποίο παρήγαγε χυμούς, λικέρ και σάλτσες. Η φήμη των προϊόντων του έχει διατηρηθεί μέχρι σήμερα και στους επισκέπτες του μουσείου-ποτοποιείου προσφέρονται διάφορες γεύσεις. Σημειωτέον, ότι ωραίο δεν είναι μόνο το μουσείο, αλλά και ολόκληρο το χωριό Μπολσίε Μπακάλντι. Την άνοιξη αυτό μετατρέπεται σε έναν ατέλειωτο ανθισμένο βυσσινόκηπο.
Από τους βυσσινόκηπους η διαδρομή οδηγεί προς τον συνοικισμό Μπουτουρλινό, αυτό διαθέτει το ιστορικό-εθνογραφικό μουσείο που στεγάζεται στο πανέμορφο κτίριο του στυλ «επαρχιακού κλασικισμού». Το μουσείο περιλαμβάνει αντικείμενα της παλιάς αγροτικής καθημερινής ζωής, εκθέματα της φημισμένης στο κοντινό χωριό Μπορνουκόβο τέχνης της λιθοκοπίας, καθώς και το «Παλαιό διαμέρισμα», δηλαδή την εσωτερική επίπλωση και διακόσμηση του σπιτιού μιας δασκάλας της επαρχίας, λίγο πριν από τον πόλεμο.
Το αποκορύφωμα του ταξιδιού θα αποτελέσει ο συνοικισμός Μπαρόνσκι χούτορ, όπου βρίσκεται το αγρόκτημα του Γάλλου βαρώνου Αντουάν Ζομινί, αξιωματικού και συγγραφέα που στη συνέχεια υπηρέτησε και στο ρωσικό στρατό. Μερικές από τις κατασκευές των αρχών του 19ου αιώνα είναι μισοκατεστραμμένες, ενώ κάποιες άλλες έχουν διατηρηθεί σε σχετικά καλή κατάσταση, όχι μόνο στο εσωτερικό, αλλά και εξωτερικά. Γύρω από το αγρόκτημα υπάρχει πλούσιο πάρκο. Πρόκειται για ένα από τα ομορφότερα αγροκτήματα της περιοχής του Νίζνι Νόβγκοροντ και για να το δείτε θα πρέπει να διανύσετε μεγάλο δρόμο προς τα νότια.
Μια διαφορετική τύπου εκδρομή μπορεί να πραγματοποιηθεί προς το βορρά, σε χαρακτηριστικά μέρη των Παλαιών πιστών του Νίζνι Νόβγκοροντ (εκείνων δηλαδή που διαχωρίστηκαν από την επίσημη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία απορρίπτοντας τις εκκλησιαστικές μεταρρυθμίσεις που εισήγαγε ο Πατριάρχης Νίκων).
Πρώτη στάση είναι το χωριό Σαρπάνοβο όπου βρίσκεται ο τάφος της Γερόντισσας Φεβρωνίας, που σύμφωνα με την παράδοση την ημέρα του Πάσχα αναβλύζει ιαματικό νερό, καθώς και άλλα παλιά μνήματα Παλαιών πιστών, όπως επίσης και δυο επίσης παλιές μικρές λίμνες. Στη μια από αυτές, την Τσίστι προυντ (Καθάρια λιμνούλα), οι ντόπιοι βρίσκουν μέχρι σήμερα προεπαναστατικά νομίσματα. Η τοπική σκήτη, Στάρι Σαρπάν, υπήρχε επί 170 χρόνια και αποτελούσε αληθινό προμαχώνα των διωκόμενων Παλαιών πιστών.
Μετά το Σαρπάνοβο κατευθύνεστε προς το Σάρινο όπου είναι θαμμένος ο ασκητής της Παλαιάς πίστης Γέροντας Σεραπίων, ο οποίος τιμάται εδώ και πάνω από δυο αιώνες.
Επόμενο μέρος είναι το Οσίνκι, εκεί μπορείτε να επισκεφθείτε το ιερό πηγάδι του οποίου το νερό δεν παγώνει το χειμώνα, να δείτε την αναμνηστική πλάκα για τους Παλαιούς πιστούς που παραδόθηκαν στην πυρά, διασώθηκαν μάλιστα οι πέντε τάφοι τους που φροντίζουν ευλαβικά οι Παλαιοί πιστοί της περιοχής Σεμιόνοφ.
Πολλοί από τους τάφους αποτελούν δείγματα μοναδικής αρχιτεκτονικής, είναι διακοσμημένοι με χαρακτηριστικές ταφόπλακες σαν σκαλιστές στέγες.
Μετά το Οσίνκι, μπορεί κανείς να διασχίσει διαδοχικά τα χωριά Ελφίμοβο και Κομαρόβο, Τρεφιλίχα και Φεντοσέεβο, καθώς και το Λαριόνοβο, όπου βρισκόταν η σκήτη των «επτά παρθένων».
Το «κερασάκι» του ταξιδιού θα αποτελέσει η εκκλησία των Παλαιών πιστών, του Αγίου Νικολάου στο Σεμιόνοφ, ένας μεσαιωνικός ναός που λειτουργεί ως τις μέρες μας. Να βυθιστεί κανείς στην ιστορία της τοπικής πίστης θα βοηθήσει η επίσκεψη στο μουσείο ιστορίας και τεχνών του Σεμιόνοφ. Ανάμεσα στα εκθέματα υπάρχουν, όχι μόνο αντικείμενα του καθημερινού βίου του Παλαιών πιστών, αλλά και παλιά έπιπλα, εργαλεία σιδηρουργίας, χάρτες, βιβλία, φωτογραφίες, εικόνες. Αξίζει να σημειωθεί ότι με την Παλαιά πίστη συνδέεται η εμφάνιση της διάσημης τέχνης Χοχλομά, κατά την οποία οι χρυσές ζωγραφιές σε διάφορα ξύλινα αντικείμενα εμφανίζεται χωρίς τη χρήση χρυσής μπογιάς. Για να γίνει αυτό, το αντικείμενο καλύπτεται με άργιλο, ύστερα με ασημόσκονη, βερνίκι, μετά ακολουθεί η ζωγραφιά, και στη συνέχεια ακόμη ένα στρώμα βερνικιού. Μετά το ψήσιμο της μπογιάς, προκύπτει αυτή η χρυσή λάμψη της Χοχλομά.
Πηγή: Μαρία Βόλκοβα, για τη RBTH
